Wąsatki

Wąsatki to nieduże ptaki z rodziny ogoniatek, w Polsce dość rzadkie, występujące jedynie na rozległych trzcinowiskach. Ale zimą potrafią w niewielkich stadkach, przemieszczać się w poszukiwaniu pokarmu, na dość duże odległości. Wtedy można je spotkać w nietypowych miejscach, przeważnie w okolicach rzek. Mnie nie udało się nigdy zobaczyć tego gatunku w naturze. Zdjęcia, które dziś zamieszczam są autorstwa Zbigniewa Maćko; więcej jego zdjęć ptaków i innych zwierząt można obejrzeć na jego stronie.

Gdy patrzy się na zdjęcie wąsatki, to nazwa gatunku wydaje się oczywista pod warunkiem wszakże, że ogląda się zdjęcie samca. Bowiem samice nie mają wąsów – co z drugiej strony – nie powinno dziwić. Okazuje się jednak, że skojarzenie z wąsami występuje tylko w polskiej nazwie gatunku, bowiem po angielsku wąsatki to Bearded Tit, zaś po niemiecku Bartmeise. W obu przypadkach tę nazwę można przetłumaczyć na: sikory brodate 🙂 Zupełnie inne pochodzenie ma oficjalna nazwa naukowa: Panurus, która pochodzi z języka greckiego, z połączenia słów pan (wszystko, całość) oraz urá (ogon). Czyli oznacza kogoś składającego się wyłącznie z ogona. Niczym w starym dowcipie, w którym na pytanie: czy wąż ma ogon, pada odpowiedź: wyłącznie 🙂

W nazwach anglojęzycznej i niemieckojęzycznej występuje słowo sikora, gdyż w przeszłości wąsatki były zaliczane do rodziny sikor. Później wyodrębniono rodzinę ogoniatek, w której zostało sklasyfikowanych 19 gatunków. Wąsatka jest jedynym przedstawicielem rodziny gniazdującym w Polsce, zaś za najbardziej znanego przedstawiciela rodziny na świecie uchodzi ogoniatka czubata. Wszystkie ogoniatki maja opinię ptaków inteligentnych, zaradnych i ciekawskich. Niestety ze względu na te cechy, jak również ze względu na urodę, były często odławiane i trzymane w niewoli.

Wąsatki żywią się głównie drobniutkimi nasionami trzcin i pałek, ale wiosną i latem – jak większość ptaków – przestawiają się na owady i larwy. Drobnymi owadami karmione są młode, których w lęgu jest zwykle 5 – 6 w pierwszym lęgu i 3 – 4 w drugim i trzecim. Są ptakami bardzo towarzyskimi, a ich związki są trwałe. Jednak są bardzo trudne do zaobserwowania, gdyż żyją w miejscach trudno dostępnych, a gniazda budują w gęstwinie połamanych trzcin, gdzie człowiek nie byłby w stanie się zbliżyć nie niszcząc całego trzcinowiska.

Wąsatki mają jedną bardzo szczególną cechę, mianowicie potrafią równie sprawnie chodzić do przodu, jak i do tyłu oraz w bok. Ale prawdziwe szczyty zręczności osiągają przemieszczając się wśród trzcin; ich nogi wydają się poruszać i zginać we wszystkich możliwych i niemożliwych kierunkach. No a poza wszystkim innym: wąsatki są bardzo piękne.