W każdej kulturze jajka były i są symbolem odradzającego się życia. Aby ten symbol miał charakter bardziej odświętny zdobiono skorupki jajek różnymi technikami i w ten sposób powstawały pisanki. Najstarsze znane nam pisanki pochodzą sprzed 5 tysięcy lat z kultury sumeryjskiej rozwijającej się na terenach Mezopotamii. Jajka zdobiono też w starożytnym Egipcie, Chinach i Persji. Stosunkowo dużo wiemy na temat zdobienia jajek w cesarstwie rzymskim, dzięki źródłom pisanym – m.in. Owidiusza i Juwenalisa. Na ziemiach polskich najstarsze pisanki, pochodzące z końca X wieku; odnaleziono je podczas wykopalisk archeologicznych w grodzie na opolskiej wyspie Ostrówek. Chrześcijaństwo zaadaptowało pisanki jako symbol zmartwychwstania Chrystusa i dziś trudno sobie wyobrazić Wielkanoc bez pisanek. Warto jednak wiedzieć, że przez długi czas Kościół miał problem z pisankami jako symbolem pogańskim i nawet w dawnych wiekach obowiązywał zakaz spożywania jajek w czasie Wielkanocy (cofnięty w XII wieku). Pisanki jako symbol zmartwychwstania i pisanki jako pogańskie rekwizyty o magicznych właściwościach, współistniały ze sobą w wielu kulturach. Np. jeszcze stosunkowo niedawno rozsypywano pokruszone skorupki pisanek na polach, żeby zapewnić obfite plony, albo na strzechach, żeby zabezpieczyć się przed uderzeniami pioruna.
Poniżej – wybór pisanek pochodzących z różnych kultur i zdobionych różnymi technikami. Zdjęcia pochodzą ze strony Pixabay.
W przeszłości pisanki były zdobione wieloma różnymi technikami i nierzadko były dziełami sztuki. Nic zatem dziwnego, że powstały muzea pisanek. Jedno z najsłynniejszych znajduje się w Kołomyi na Ukrainie. Główny budynek tego muzeum ma kształt pisanki. W Polsce też mamy muzeum pisanek, a znajduje się ono w Ciechanowcu. Poniżej wklejam 4-minutowy film pokazujący zbiory tego muzeum.
Pisząc o pisankach nie mogę nie wspomnieć o wybitnych dziełach sztuki jubilerskiej, jakimi były jajka Fabergé – ozdoby wykonywane dla rosyjskiego cara przez petersburskiego jubilera – Petera Carla Fabergé. Pokaźny zbiór jajek Fabergé można podziwiać w muzeum w Petersburgu.