Trznadlowate

Trznadlowate to ciekawa rodzina ptaków reprezentowana w Polsce przez 4 gatunki gniazdujące: trznadla, ortolana, potrzosa i potrzeszcza, a także przez niegniazdujące, ale zalatujące w czasie wędrówek: trznadle czubate, cierliki, trznadelki i śnieguły. Na zdjęciu powyżej widzimy właśnie sniegułę, którą uważam za jednego z najpiękniejszych ptaków. Trznadlowate wyróżniają się bardzo specyficzną budową masywnego dzioba, którego górna i dolna część nie stykają się krawędziami, lecz zachodzą na siebie nożycowato i górna część wchodzi klinem do wnętrza dolnej, co można zaobserwować na zdjęciu poniżej. Taka konstrukcja dzioba pozwala ptakom na radzenie sobie z bardzo twardymi nasionami mączastymi, które są podstawą ich pożywienia zimą. Latem trznadlowate przestawiają się całkowicie na dietę zwierzęcą: ich pożywienie stanowią owady i ich larwy. Nie miałem dotąd okazji fotografowania trznadlowatych, dlatego zamieszczone zdjęcia pochodzą ze stron: Pixabay i Zbigniew Maćko – fotografia przyrodnicza.

Trznadel, który jest mniej więcej wielkości wróbla, to najliczniejszy przedstawiciel rodziny; w Polsce bardzo liczny, obserwowany zarówno latem jak i zimą. Jest ptakiem wędrownym, ale jego zimowiska znajdują się zaledwie około tysiąca kilometrów na południe od terenów gniazdowania. W Polsce zimują zarówno trznadle ze Skandynawii, jak i część rodzimych. Trznadle budują gniazda na ziemi lub bardzo nisko nad nią, w gęstych krzewach. Wysiadywaniem jaj zajmuje się wyłącznie samica.

Potrzeszcze są wyraźnie większe od trznadli. Ich ciekawą cechą jest to, że są poligamiczne. Budową gniazda zajmują się samice i – co też jest bardzo ciekawe i nietypowe – partnerki tego samego samca budują gniazda w pobliżu, czasami w odległości kilku metrów od siebie. Są jednak bardzo skryte i ostrożne i zobaczenie potrzeszcza z budulcem na gniazdo w dziobie, albo z pokarmem – później w czasie karmienia – jest praktycznie niemożliwe.

Śnieguła to gatunek północny. Zamieszkuje obszary podbiegunowe Eurazji i Ameryki Północnej; jest najdalej na północy gniazdującym ptakiem lądowym – występuje aż do północy Grenlandii. Zimuje w strefach umiarkowanych Eurazji i Ameryki Północnej oraz w północnej Afryce. Gniazduje w ukryciu: w jamach, szczelinach, między kamieniami. Samica składa od 4 do 6 jaj w okresie od czerwca do lipca, podczas arktycznego lata. W niektórych źródłach można się natknąć na inną klasyfikację śnieguły, z której wynika, że jej rodziną nie są trznadlowate lecz poświerki.