Lata dwudzieste, lata trzydzieste

Lata dwudzieste, lata trzydzieste to tytuł uroczego polskiego filmu muzycznego, o którym dziś nikt zapewne już nie pamięta. Miał premierę w roku 1984, jego reżyserem był Janusz Rzeszewski, a wystąpiła w nim cała plejada najsłynniejszych polskich aktorów z Piotrem Fronczewskim, Dorotą Stalińską, Grażyną Szapołowską, Ireną Kwiatkowską, Janem Kobuszewskim i wieloma innymi. Pożyczyłem sobie tytuł filmu, gdyż w dzisiejszym wpisie chcę przywołać klimat tamtych lat, do czego pretekstem jest konkurs na najpiękniejszą stylizację z lat dwudziestych, który odbył się niedawno na torze wyścigów konnych na Służewcu, a w którym pełniłem rolę jednego z jurorów. Organizatorem konkursu był portal Damosfera. Napiszę o nim w dalszej części, gdyż zacząć muszę od krótkiego spojrzenia na męskie ubiory z lat międzywojnia oraz przywołania atmosfery tamtych lat.

Dziś mamy tendencję do nadmiernego idealizowania okresu międzywojennego w historii Polski, w tym także jego aspektu modowego. Jednak pozostaje faktem, że wśród elity w tamtych czasach obowiązywał dość surowy kod ubraniowy. Po prostu nie wypadało ubrać się nieelegancko lub niestosownie do okoliczności, a ktoś kto by się odważył to zrobić, skazywał się na towarzyski ostracyzm. W owym czasie w Polsce liczna była grupa ziemiaństwa i arystokracji, która pielęgnowała swoje tradycje, w tym tradycję eleganckich ubiorów dostosowanych do sytuacji i okoliczności. W mieście obowiązywał zupełnie inny ubiór niż na wsi, wieczorem zupełnie inny niż w ciągu dnia, ale żelazną zasadą było to, że elegancki mężczyzna musi mieć na sobie garnitur a na głowie kapelusz. Do tradycji ziemiaństwa i arystokracji starała się nawiązać nowa elita: bogatych mieszczan, fabrykantów i przemysłowców, urzędników państwowych wysokiego szczebla, wojskowych. Zaś podstawowym wyróżnikiem przynależności do elity stawał się elegancki ubiór.

Klimat polskiego okresu międzywojennego został doskonale uchwycony w filmach, które święciły triumfy w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku, co wynikało z nostalgii za czasami, które z perspektywy beznadziei stanu wojennego, jawiły się jako raj na ziemi. Oprócz wspomnianego na wstępie filmu Lata dwudzieste, lata trzydzieste, wymienić tu jeszcze trzeba: Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy (1978) Mieczysława Jahody i Janusza Rzeszewskiego, Vabank (1981) i Vabank II, czyli riposta (1984) Juliusza Machulskiego i przede wszystkim serial telewizyjny Kariera Nikodema Dyzmy (1980) w reżyserii Jana Rybkowskiego i Marka Nowickiego z genialną kreacją Romana Wilhelmiego w roli tytułowej. W wymienionych filmach mogliśmy podziwiać kostiumy odtworzone z wielkim pietyzmem i znajomością rzeczy, a garnitury jakie mieli na sobie aktorzy, do dziś budzą niekłamany zachwyt.

Lata dwudzieste (a także wcześniejsze i późniejsze), najefektowniej wyglądają na ilustracjach Laurence’a Fellowsa. Może dlatego, że w tle męskich stylizacji, które są ich głównym tematem, widzimy skrawki życia bogatych Amerykanów. Życia luksusowego, sielskiego i oczywiście odrealnionego – jak to zresztą często bywa na ilustracjach.

Wracam do konkursu na najpiękniejszą stylizację z lat dwudziestych zorganizowanego przez Damosferę na służewieckim torze wyścigów konnych, w dniu rozgrywania najważniejszej gonitwy sezonu – Wielkiej Warszawskiej. Przy wyjątkowo pięknej pogodzie, na trybunach torów były tłumy kibiców i graczy (ponad 10 tysięcy osób), zaś sam konkurs na stylizację cieszył się ogromnym zainteresowaniem; zgłosiło się aż 68 osób. Przeważały panie, ale nie brakło także panów. Miałem przyjemność być członkiem jury, któremu przewodniczył Maciej Zień. Poniżej kilka kompilacji stylizacji uczestniczek i uczestników konkursu i wybór zdjęć z imprezy. Na końcu zestawu: finisz Wielkiej Warszawskiej. Autorami zdjęć są Małgorzata Adamska i Łukasz Hajczak.

Na koniec: piosenka Lata dwudzieste, lata trzydzieste w wykonaniu Tomasza Stockingera.