Prowadzę blog czy prowadzę bloga?

prowadzę blog

Miałem niedawno bardzo pouczające doświadczenie związane z poprawnością języka polskiego. Ponieważ dotyczy ono szerszego problemu jaki obserwuję w ostatnich latach, postanowiłem się nim podzielić z czytelnikami. Otóż udzielałem wywiadu jednemu z popularnych portali i – jak to zwykle bywa w takich sytuacjach – przed publikacją dostałem tekst do autoryzacji. Wprowadziłem do niego kilka poprawek a jedną z nich była zmiana sformułowania: założyłem bloga na: założyłem blog, gdyż takiego właśnie użyłem w trakcie rozmowy i takie uważam za poprawne. Natomiast sformułowanie założyłem bloga uważam za błędne. Mimo tej mojej poprawki, ktoś redagujący ostatecznie tekst ponownie wrócił do błędnej wersji i ostatecznie wyszło, że jednak założyłem bloga. Sprawa drobna, ale jednak bardzo charakterystyczna dla sposobu w jaki zwykliśmy na co dzień traktować nasz język.

Przede wszystkim muszę wyjaśnić dlaczego formę: założyłem bloga uważam za błędną. Otóż nie ma wątpliwości, że w takim związku frazeologicznym rzeczownik blog występuje w bierniku, który odpowiada na pytania: kogo? co? (założyłem co?: blog) a nie w dopełniaczu odpowiadającym na pytania: kogo? czego? (założyłem czego?: bloga). Jeśli ktoś zamiast bloga (albo blogu – obie formy są poprawne) tworzy np. pamiętnik, to przecież nie powie: założyłem pamiętnika tylko: założyłem pamiętnik. A jeśli kupił komputer to powie: kupiłem komputer a nie: kupiłem komputera. No dobrze, ale jeśli ktoś – oprócz komputera – kupi jeszcze kota to przecież powie: kupiłem kota a nie: kupiłem kot. To jak to w końcu jest z tym biernikiem?

Tu pojawia się pierwsza – ale bynajmniej nie jedyna – komplikacja. Bo trzeba dokonać rozróżnienia pomiędzy rzeczownikami męskimi żywotnymi i nieżywotnymi. Rzeczowniki nieżywotne dotyczą rzeczy (np. blog, pamiętnik, komputer itp.) i mają biernik równoważny mianownikowi, czyli bezkońcówkowy: założyłem blog, prowadzę pamiętnik, kupiłem komputer. Rzeczowniki męskie żywotne dotyczą istot żywych (np. kot, policjant, koń itp.) i mają biernik z końcówką -a: kupiłem kota, widzę policjanta, wsiadam na konia.

Komplikacja druga polega na tym, że są pewne rzeczowniki męskie nieżywotne, które w bierniku występują jednak (wbrew regule) z końcówką -a, np. papieros czy pilot (do telewizora). Mówimy: palę papierosa a nie: palę papieros, lub: zgubiłem pilota a nie: zgubiłem pilot. Skoro podejście do rzeczowników męskich nieżywotnych jest takie swobodne, to może wcale nie jest błędem mówienie: prowadzę bloga? Coś w tym rzeczywiście jest i to nie tylko w rzeczowniku: blog, ale także w wielu nowych rzeczownikach zapożyczonych, np. SMS, mejl, laptop itp. Dość powszechnie mówi się: dostałem SMS-a (poprawnie: dostałem SMS), wysłałem mejla (poprawnie: wysłałem mejl), kupiłem laptopa (poprawnie: kupiłem laptop).

Muszę tu jeszcze dodać, że w przeszłości (ale dość odległej) wszystkie rzeczowniki męskie; i żywotne, i nieżywotne, miały biernik równy mianownikowi. Dziś mówienie w ten sposób byłoby bardzo archaiczne, a może nawet niezrozumiałe. Tym niemniej zachowały się pewne sformułowania, które można by nazwać językowymi zabytkami, np. wyjść za mąż czy wsiadać na koń. Są piękne! Wprawdzie równolegle z wsiadaniem na koń funkcjonuje wsiadanie na konia, ale za to wychodzenie za mąż trzyma się mocno i nie spotkałem dotąd nikogo kto by powiedział: wyjść za męża.

Gdy jakaś niepoprawna forma lub błędne użycie wyrazów zaczynają dominować w języku codziennym to prawdopodobnie za jakiś czas staną się normami. Ale zdarzają się też odwroty od formy błędnej do poprawnej. Tak było z myleniem liczebników głównych z porządkowymi przy określaniu daty. Ostatnim rokiem minionego wieku był rok 2000 – dwutysięczny. I ludzie tak przywykli do dwutysięcznego, że kolejny rok zaczęli nazywać: dwutysięcznym pierwszym. Co było oczywiście błędem, bowiem był to rok: dwa tysiące pierwszy. Ale odsetek ludzi, którzy poprawnie określali rok był początkowo znikomy; błędnie mówiła przytłaczająca większość, błędnie mówiono też w radiu i w telewizji. Jeszcze dziś są tacy, którzy mówią, że mamy rok dwutysięczny dwudziesty trzeci, ale stanowią już mniejszość, większość mówi o roku dwa tysiące dwudziestym trzecim. Na przestrzeni kilkunastu lat nastąpił odwrót od formy błędnej i powrót do poprawnej. To rzadko się zdarza, ale tym razem się zdarzyło!

Natomiast raczej na pewno takiego powrotu do poprawności nie będzie w przypadku mylenia ze sobą słów: ilość i liczba. Teoretycznie sprawa jest bardzo prosta: ilość odnosi się do rzeczy niepoliczalnych, zaś liczba – do policzalnych. Czyli powiemy o dużej ilości wody ale dużej liczbie samochodów. Mówienie o dużej ilości samochodów, ludzi, przypadków itp. jest niepoprawne. Niestety o słowie liczba powoli się zapomina i do wszystkiego stosuje się słowo: ilość. Jest to tak nagminne, że mówią tak nawet ludzie, dla których język jest środowiskiem ich twórczości i pracy. Jeśli np. sięgniemy do wywiadu z wybitnym literaturoznawcą i członkiem Rady Języka Polskiego – Michałem Rusinkiem – to natkniemy się na takie zdanie przez niego wypowiedziane: niemiecki poeta Hans Magnus Enzensberger twierdzi, że w każdym narodzie jest stała ilość ludzi czytających poezję: 1354 osoby.

Język polski – podobnie jak każdy inny – podlega nieustannym zmianom. Zmiany te nie są narzucane odgórnie, lecz powstają samoistnie, wskutek takiego a nie innego podejścia użytkowników. Jeśli jakaś forma jest sprzeczna z regułami ale bardziej poręczna, to po jakimś czasie wypiera tę poprawną i sama staje się normą. Ja jednak wyznaję pogląd, że dopóki się taką normą nie stanie, to nie ma powodu, żeby używać formy poręcznej ale niepoprawnej. Wydaje mi się, że język jest bogatszy i piękniejszy gdy pozostaje bliżej tradycji. Dlatego będę z uporem twierdził, że prowadzę blog a nie bloga. Mimo to, że coraz częściej można się natknąć na opinię, że obydwie formy są poprawne. Ale zaraz, zaraz… mimo to czy mimo tego?

19 komentarzy

  1. Trytytka 16/03/2023
    • Jan Adamski 16/03/2023
  2. Elegant z Mosiny 16/03/2023
    • tof 21/05/2023
  3. Maciej 16/03/2023
  4. Krzysztof 17/03/2023
  5. Andrzej 18/03/2023
    • Jan Adamski 18/03/2023
  6. Bartosz 19/03/2023
    • Krzysztof 20/03/2023
    • Jan Adamski 20/03/2023
  7. sob_wro 20/03/2023
  8. Hugo 21/03/2023
    • tof 21/05/2023
  9. Elzbieta 26/05/2023
    • Jan Adamski 26/05/2023
      • Krzysztof 20/08/2023
  10. Elzbieta 26/05/2023
  11. Krzysztof 20/08/2023

Dodaj komentarz