Superpolicja wkracza do akcji

Niedawno utworzona Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) to nowa superpolicja, która otrzymała bardzo szerokie uprawnienia do stosowania środków specjalnych w czasie kontrolowania firm i osób prowadzących działalność gospodarczą. Wprowadzając ustawę o KAS, anulowano ustawę o kontroli skarbowej, a wraz z tą ustawą zniknęło wiele przepisów zabezpieczających podatnika przed represyjnością działań służby kontrolnej. Np. ustawa o kontroli skarbowej nakazywała poszanowanie godności człowieka, wolności obywatelskiej oraz respektowanie innych praw. A także nakazywała, by czynności służbowe były wykonywane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste i majątkowe przedsiębiorców, których dotyczą. Nowa ustawa o KAS nie zawiera już takich sformułowań. Daje natomiast inspektorom prawo do przeprowadzania czynności (np. przeszukania) bez obecności osoby objętej kontrolą. Zgodnie z poprzednio obowiązującymi przepisami kontrolowany miał prawo być obecny przy czynnościach inspektorów.

Największa zmiana na niekorzyść osób kontrolowanych dotyczy wprowadzenia możliwości przeszukania wszystkich pomieszczeń ich domu lub mieszkania. Poprzednio taka możliwość była ograniczona do pomieszczeń, w których jest prowadzona działalność gospodarcza. Ten przepis dotyczy ogromnej rzeszy drobnych przedsiębiorców, którzy działalność gospodarczą mają zarejestrowaną pod adresem zamieszkania. Według nowych przepisów inspektorzy mają prawo wejść do domu czy mieszkania i przeszukać wszystkie pomieszczenia. Mogą też, jak wcześniej wspomniałem, wyprosić osobę kontrolowaną z przeszukiwanego pomieszczenia i dokonać przeszukania bez jego obecności. W nowych przepisach przewidziano nawet dodatkowe środki na wypadek, gdyby osoba kontrolowana chciała się czynnie przeciwstawiać takiemu przebiegowi kontroli. Tymi środkami jest prawo funkcjonariuszy do korzystania z pomocy psów służbowych. Użycie psów w kontrolach skarbowych jest zdaje się nowością na skalę światową, ale przecież w każdej sprawie ktoś musi być pierwszy.

Gdyby funkcjonował w Polsce Trybunał Konstytucyjny, to przepisy ustawy o KAS mogłyby zostać skutecznie zaskarżone. Art. 64 ust. 1 pkt 6 tej ustawy mówi bowiem wyraźnie, że w ramach kontroli przysługuje uprawnienie do przeszukiwania lokali mieszkalnych, co wydaje się być sprzeczne z art. 50 Konstytucji RP, który mówi o tym, że zapewnia się nienaruszalność mieszkania. No ale przecież ubezwłasnowolnienie TK zostało przeprowadzone w tym celu, żeby przepisy takie jak ustawa o KAS mogły bez przeszkód obowiązywać.

Wnosząc projekt nowej ustawy o KAS, rząd mówił o konieczności zintensyfikowania walki z przestępczością podatkową. Pani premier była nawet łaskawa zauważyć, że ’uczciwi nie mają się czego bać’. A ja mam co do tego wątpliwości. Szczególnie, gdy dowiaduję się, że KAS otrzymała do zrealizowania plan dotyczący liczby wykrytych uchybień, zaś urzędnicy mają być premiowani za każdą kontrolę zakończoną wnioskiem o ukaranie. Znam na tyle mentalność urzędników, że wiem, iż będą raczej unikać wchodzenia w drogę poważnym przestępcom, za to narzucony plan wykonają znajdując drobne uchybienia u tysięcy mikro przedsiębiorców. Wielu przedsiębiorców doprowadzą tym do bankructwa, innym tylko utrudnią prowadzenie działalności. Czy przy okazji polepszą ściągalność podatków? Zapewne tak, ale przy okazji w istotny sposób zmniejszą bazę do opodatkowania (likwidacja lub ograniczenie działalności małych firm). Podatków będzie mniej, ale wskaźnik ściągalności będzie lepszy. Czyli będzie sukces.