Buty garniturowe – stopniowanie formalności

Klasyczne buty garniturowe (ang. dress shoes) – zwane też niekiedy wizytowymi – dzielą się na kilka typów w zależności od sposobu szycia cholewki i te różne typy zajmują różne miejsca w hierarchii formalności. Jednak hierarchia owa nie jest całkiem jednoznaczna ze względu na fakt, że o ostatecznej pozycji butów decyduje nie tylko typ ale także kolor i rodzaj skóry z jakiej buty są uszyte (skóra licowa, zamsz, nubuk). Zresztą wyznaczanie dokładnego miejsca na osi formalności butów, nie jest w gruncie rzeczy do niczego potrzebne. Wystarczy trochę wyczucia i pamiętanie o zasadzie, że do garniturów wieczorowych obowiązują buty czarne. Ale nawet ta zasada nieco się dzisiaj chwieje – o czym w dalszej części artykułu. W każdym razie na pewno możemy dziś spokojnie przejść do porządku, nad ważnym niegdyś przykazaniem dżentelmena: no brown after six, które zabraniało noszenia brązowych butów po zmierzchu.

Mimo wszystko zawsze warto mieć na uwadze ogólne zasady dotyczące hierarchii formalności eleganckich męskich butów, dlatego przygotowałem kilka infografik na ten temat. Do tworzenia infografik posłużyły mi buty ze sklepu Herring, który oferuje bogaty wybór luksusowych butów zarówno pod własną marką, jak i sygnowanych markami innych znanych producentów, jak np.: Loake, Barker, Tricker’s, Cheaney, Carlos Santos, Church’s i wielu innych.

Dodam jeszcze, że gdyby komuś nie podobały się określenia „otwarta przyszwa” i „zamknięta przyszwa”, to polecam mu lekturę wpisu: Otwarta i zamknięta przyszwa. Czy te określenia są poprawne?

Eleganckie buty garniturowe występują dziś w wielu kolorach (nierzadko bardzo jaskrawych), a szczególnym przypadkiem są buty ręcznie malowane. To oczywiście komplikuje ich usytuowanie na osi formalności, bowiem różne zasady dotyczące tej kwestii powstawały w czasach gdy buty występowały wyłącznie w kolorach czarnym i brązowym. I było wówczas dość oczywiste, ze buty brązowe to nieformalne buty na wieś (no brown in town). Przez długi czas nie było mowy o kolorystycznych rewolucjach, chociaż już na początku XX wieku pojawiły się spectator shoes czyli brogsy dwukolorowe – początkowo wyłącznie w wersji czarno-białej, jako buty do tanga. Później były chętnie noszone przez amerykańskich gangsterów – stąd ich polska nazwa: caponki.

Niewzruszalną zasadą zawsze było to, że do strojów wieczorowych obowiązują buty w kolorze czarnym. Zasada ta zachowała aktualność także dzisiaj i jest nie do pomyślenia, żeby udając się na bal lub galę w czarnym lub granatowym garniturze, założyć buty w kolorze brązowym. No dobrze: kolor brązowy odpada, ale czy np. kolor granatowy lub ciemno-burgundowy też? Zasady milczą na ten temat ponieważ kiedyś takich butów po prostu nie było. Dziś są (chociaż niezbyt często) i na potrzeby określenia stopnia formalności, należy je chyba zaliczyć do butów czarnych.

Poniżej prezentuję pięć przykładowych zestawów o różnym stopniu formalności i pasujące do nich buty. Do tworzenia grafik posłużyły mi produkty różnych marek, pochodzące z różnych sklepów internetowych: garnitury Suit Supply, koszule Emanuel Berg, buty Herring, krawaty Miler, poszetki 4Gentleman i Patine, skarpetki Vistula, zegarki Zegarek.net.

Na koniec warto jeszcze dodać, że zasada stopniowania formalności działa tylko w jedną stronę. To znaczy, że do do wieczorowych garniturów obowiązują buty o dużym stopniu formalności – czarne wiedenki lub lotniki – i w żadnym wypadku nie można użyć np. zamszowych loafersów lub monków. Ale do ubiorów o niskim stopniu formalności można stosować dowolne buty, w tym także te o wysokim stopniu formalności, czyli czarne wiedenki lub lotniki. Byle tylko zachować zgranie kolorystyczne.