Ultra cienkie zegarki mechaniczne

Zegarki posiadające bardzo cienkie koperty mają w sobie coś fascynującego. Gdy bierze się taki zegarek do ręki, ma się poczucie nierzeczywistości. Zmysły wydają się nam sugerować, że mamy do czynienia z przedmiotem monolitycznym, bowiem trudno sobie wyobrazić, że w kilku milimetrach przestrzeni pomiędzy szkiełkiem a deklem, może się zmieścić pracujący mechanizm, składający się z co najmniej kilkudziesięciu części. A jednak wskazówki poruszające się na tarczy nie pozostawiają wątpliwości, że mamy w ręku najprawdziwszy zegarek.

O kwestii cienkiej koperty pisałem we wpisach o zegarkach garniturowych: kwarcowych w cenie do 1 tys. zł i mechanicznych z automatycznym naciągiem w cenie do 6 tys. zł. W tamtych wpisach przyjąłem bariery cenowe, gdyż chodziło mi o pokazanie takich modeli, które są w zasadzie w zasięgu każdego. Przedstawione zegarki były bez wątpienia piękne, jednak cienkość ich kopert (szczególnie modeli mechanicznych) nie powalała na kolana. Dlatego – jako zagorzały fan zegarków z cienkimi kopertami – wracam do tematu, ale bez wyznaczania barier cenowych czyli jak zwykli mawiać Brytyjczycy: the sky is the limit.

W kilkunastu ostatnich latach wiele słynnych manufaktur zegarmistrzowskich przystąpiło do wyścigu o skonstruowanie najcieńszego mechanicznego zegarka świata. W gruncie rzeczy nie jest ważne komu udało się stworzyć ten rzeczywiście najcieńszy; ważne, że powstały modele zapierające dech w piersiach. Przy czym w wyścigu pojawiło się wiele kategorii: najcieńszy z naciągiem ręcznym, najcieńszy z naciągiem automatycznym, najcieńszy z tourbillonem, czy wreszcie najcieńszy z repetycją minutową (w dalszej części wyjaśnię o co chodzi). Zatem pora na prezentację.

Król jest tylko jeden! I jest to Piaget Altiplano Ultimate Concept. Jego koperta ma 2 mm grubości, co dla osób, które znają choćby pobieżnie konstrukcję mechanizmów zegarków, wydaje się niemożliwością. A jednak! Marka Piaget, która od wielu lat specjalizuje się w bardzo smukłych zegarkach, zastosowała kilka nowatorskich rozwiązań, które pozwoliły uzyskać tak niewiarygodnie małą grubość. W przeszłości zdarzały się już różne mechanizmy (w tym także Piageta), które miały grubość 2mm lub nawet mniej. Ale do takich mechanizmów trzeba było dodać tarczę i wskazówki, a następnie zamontować w kopercie zamkniętej szkiełkiem od góry i deklem od dołu. Co dodawało milimetrów. Tym razem Piaget postąpił inaczej i postanowił połączyć płytę główną, ramę i kopertę w jeden element. Wyeliminowano też mostki, osadzając koła zębate na… łożyskach kulkowych. Szkiełko zegarka ma grubość 0,2 mm! Konstruktorzy natknęli się też na problem sztywności całej konstrukcji. Ani stal, ani złoto czy platyna, nie były w stanie jej zapewnić. Sięgnięto więc do stopu kobaltu, który okazał się wystarczająco sztywny i wytrzymały.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na koronkę, która żadną miarą nie przypomina tradycyjnej koronki zegarka – raczej kojarzy się z jakimś przyciskiem. Ekstremalnie cienki zegarek musi też mieć odpowiednio cienki pasek. Do Altiplano Ultimate Concept stosuje się paski tekstylne albo ze skóry aligatora. Mają one 1,5 mm grubości.

Zegarek Piaget Altiplano Ultimate Concept został po raz pierwszy zaprezentowany na targach Salon International de la Haute Horlogerie (SIHH) w roku 2018. Jak wskazuje słowo „concept” w nazwie zegarka, był to model koncepcyjny, nie przeznaczony do produkcji i sprzedaży. Jednak ogromne zainteresowanie klientów skłoniło markę do podjęcia produkcji i od roku 2020 zegarek można zamówić i kupić. Ceny: od 410.000 CHF.

Gdy Piaget Altiplano Ultimate Concept pojawił się na SIHH, zdetronizował najcieńszy zegarek świata jakim w owym czasie był Jaeger-LeCoultre Master Ultra-Thin Squelette posiadający kopertę o grubości 3,6 mm. Ten zegarek ma tradycyjną konstrukcję opartą na płytach i mostkach, zaś koła zębate są łożyskowane w rubinach. I dopiero gotowy mechanizm, który mierzy sobie 1,85 mm grubości, jest montowany w kopercie ze szkiełkiem i deklem wykonanymi z szafiru. Całość robi piorunujące wrażenie. Cena od 58.500 USD.

Warto jeszcze dodać, że gdy Jaeger-LeCoultre Master Ultra-Thin Squelette pojawił się na rynku w roku 2015 jako najcieńszy zegarek świata, zdetronizował inne zegarmistrzowskie arcydzieło – zegarek Piaget Altiplano 900P, który miał kopertę o grubości 3,65 mm. Tak! Jaeger-LeCoultre pobił go o 0,05 mm.

Gdy mowa jest o ultra cienkich zegarkach, to nie sposób pominąć osiągnięć jakie ma na tym polu marka Bulgari. Jej model Octo Finissimo Tourbillon Automatic ma kopertę o grubości 3,95 mm, ale pracuje w niej mechanizm z automatycznym naciągiem i tourbillonem. To niebywałe! W dodatku w pełni nakręcony zegarek ma rezerwę chodu aż 52 godziny. Koperta wraz z zintegrowaną bransoletą (jest też wersja z paskiem) jest wykonana z piaskowanego tytanu i ma kształt kwadratu ze ściętymi rogami (42 x 42 mm). Cena podstawowego modelu wynosi 118.000 USD.

Wyjaśnienie dla tych, którzy nie wiedzą co to jest toubillon: otóż jest to jedna z najtrudniejszych komplikacji zegarmistrzowskich. Jej istota polega na tym, że balans i wychwyt są umieszczone w obrotowej klatce/koszyku. Gdy klatka wykonuje ruch obrotowy, w czasie gdy zegarek jest w położeniu pionowym, balans i wychwyt zmieniają swoje położenie względem ziemskiego pola grawitacyjnego. I właśnie zadaniem tourbillonu jest wyrównywanie błędów chodu wynikających z oddziaływania grawitacji. Tourbillon został wymyślony już w roku 1791 przez Abrahama-Louisa Bregueta, stosowany jest w najlepszych i najdroższych mechanizmach zegarkowych. Tourbillon Bregueta miał jeden stopień swobody, czyli klatka obracała się w jednej płaszczyźnie (i tak jest w zegarku Bulgari Octo Finissimo Tourbillon Automati), obecnie są produkowane tourbillony z trzema stopniami swobody. Zegarek z takim tourbillonem musi mieć rzecz jasna potężną grubość.

Co to znaczy niespełna 4 mm grubości koperty zegarka z automatycznym naciągiem i tourbillonem, w pełni docenić można wtedy, gdy porówna się go z innym ultra cienkim zegarkiem posiadającym analogiczne komplikacje (zdjęcie poniżej). Breguet Classique Tourbillon Extra-Thin Automatic ma kopertę o grubości 7 mm i cenę 127.000 EUR (wersja złota) i 140.000 EUR (wersja platynowa).

Marka Bulgari ma w swojej ofercie jeszcze jeden rekordowo cienki zegarek. Octo Finissimo Minute Repeater to najcieńszy na świecie zegarek z repetycją minutową. Zaś repetycja minutowa to najtrudniejsza komplikacja zegarmistrzowska. Zamknięcie jej w kopercie o grubości 6,85 mm jest wyczynem wprost niewiarygodnym. Repetycja minutowa to komplikacja polegająca wybijaniu aktualnego czasu, przez młoteczki uderzające w stalowy drut rezonansowy, biegnący dookoła mechanizmu. Mogą być różne rodzaje repetycji; godzinowa, kwadransowa, półkwadransowa, pięciominutowa, minutowa. Ta ostatnia należy do najtrudniejszych w realizacji. Repetycję uruchamia się przez naciśnięcie przycisku z boku koperty, co wyzwala dźwięki w różnych tonach: dong – godziny, ding-dong – kwadranse i ding – minuty. Np. godzina 4:35 brzmiałaby tak: dong, dong, dong, dong (godzina 4), ding-dong, ding-dong (2 kwadranse), ding, ding, ding, ding, ding (5 minut).

Zarówno koperta jak i zintegrowana bransoleta zegarka Bulgari Octo Finissimo Minute Repeater są wykonane z piaskowanego tytanu. Tytanowa jest też tarcza z wyciętymi indeksami. To wycięcie jest zabiegiem nie tylko estetycznym (skądinąd bardzo ciekawym), ale także akustycznym. Chodzi o lepsze rozchodzenie się dźwięku repetytora. Cena zegarka to 160.000 CHF.

Zanim – w roku 2018 – Bulgari Octo Finissimo Minute Repeater przejął palmę pierwszeństwa najcieńszego zegarka z repetycją minutową, dzierżył ją Vacheron Constantin Patrimony Contemporaine Ultra-Thin Calibre 1731 (zdjęcie poniżej) – fascynujący zegarek z kopertą o grubości 8,09 mm i mechanizmem o grubości 3,9 mm.

Marce Arnold & Son wyraźnie nie zależało na biciu rekordów smukłości koperty, bo chociaż mechanizm zegarka Ultra Thin Tourbillon Escapement ma 2,97 mm grubości, to zamknięto go w kopercie która mierzy 8,34 mm. Stosunkowo duża jest przestrzeń pomiędzy tarczą a szkiełkiem, co pogrubia zegarek, ale za to wyniesienie klatki tourbillonu ponad tarczę dało znakomity efekt wizualny. Zegarek jest po prostu wyjątkowo piękny. Jego cena w wersji z różowego złota wynosi 63.000 EUR.

Patek Philippe Golden Ellipse to bardzo liczna rodzina zegarków obecna na rynku już od ponad 50 lat. W roku 1977 mechanizm z automatycznym naciągiem został zmodyfikowany do ultra cienkiego i taki jest stosowany do dziś w poszczególnych modelach serii. Jest montowany w różnych kopertach o nieco różniących się grubościach. Najcieńsza występuje w modelu Ref. 5738 i mierzy 5,9 mm grubości. Zegarek zaskakuje bardzo surowym wzornictwem; nawet na deklu nie znajdziemy żadnych elementów zdobniczych. Tym niemniej bez wątpienia zasługuje na miano pięknego i od lat cieszy się dużym wzięciem. Mimo, że jego cena – 28.000 EUR – z naszej polskiej perspektywy wydaje się niebotyczna.

Przewiduję, że ultra cienkie zegarki będą cieszyły się coraz większym zainteresowaniem klientów. Będą oczywiście nieco mniej skomplikowane ale za to znacznie tańsze od przedstawionych powyżej arcydzieł sztuki zegarmistrzowskiej. Citizen Eco Drive One – wprawdzie kwarcowy, ale z kopertą o grubości 2,98 mm – pojawił się na rynku kilka lat temu w cenie raczej zaporowej, po czym zniknął. Przypuszczam, że lada moment pojawi się w zupełnie nowej odsłonie i znacznie niższej cenie. Nomos Glashütte Tetra ma mechanizm z naciągiem manualnym i kopertę o grubości 6,1 mm. Kosztuje (na razie) ok. 7.000 PLN. Z niecierpliwością czekam co przyniesie przyszłość.

33 komentarze

  1. Tomasz 24/03/2021
  2. Wojciech Pająk 24/03/2021
    • Jan Adamski 24/03/2021
      • Kamil 24/03/2021
        • P 24/03/2021
  3. Przemek 24/03/2021
    • Przemek 24/03/2021
  4. Cezary 24/03/2021
    • Jan Adamski 24/03/2021
      • gosc 25/03/2021
        • Jan Adamski 25/03/2021
    • P 24/03/2021
    • Marek 29/03/2021
  5. Cezary 24/03/2021
  6. Cezary 24/03/2021
    • Tomasz 24/03/2021
    • taxus 24/03/2021
    • P 24/03/2021
  7. Cezary 25/03/2021
  8. J.Ty. 25/03/2021
  9. Cezary 26/03/2021
    • P 26/03/2021
  10. Cezary 26/03/2021
    • P 26/03/2021
  11. Cezary 26/03/2021
    • P 26/03/2021
  12. Cezary 26/03/2021
  13. Cezary 28/03/2021
  14. Hugo 29/03/2021
    • Jan Adamski 29/03/2021
  15. Typowy Janusz 07/04/2021
  16. Isengrim 04/06/2021

Dodaj komentarz