Eleganckie koszule zwane garniturowymi, prawie zawsze są szyte z bawełny. Bardzo popularne ostatnio koszule lniane, mają w zasadzie charakter każualowy, chociaż można je bez przeszkód stosować także do garnituru. Pisałem o tym we wpisie: Czy zakładać krawat do lnianej koszuli? Ale kupując bawełnianą koszulę do garnituru, warto wiedzieć z jakiego typu bawełny jest ona uszyta bowiem w zależności od tego zmienia się nieco jej zakres zastosowań, a na pewno zmieniają się wygląd i właściwości (np. podatność na zagniecenia). Nie są to zmiany duże i można przejść nad nimi do porządku, ale jeśli ktoś lubi zwracać uwagę na najdrobniejsze detale w swoich stylizacjach, to sprawa typu bawełny z jakiej uszyta jest jego koszula, nie może mu być obojętna.

Informacji o rodzaju bawełny przeważnie nie znajdziemy ma metce (ta ograniczy się do stwierdzenia: bawełna 100%), ale producenci i sprzedawcy poważnie traktujący klientów na pewno umieszczą stosowną informację w opisie koszuli. Z niej dowiemy się, że zastosowana bawełna to: popelina, twill, oxford lub pika. Są wprawdzie jeszcze inne rodzaje bawełny ale nimi nie warto zaprzątać sobie głowy, gdyż są bardzo rzadko stosowane do szycia męskich koszul.

Wymienione powyżej nazwy już same w sobie niosą pewien ładunek emocjonalny. Bez wątpienia najlepiej kojarzy się tkanina o nazwie oxford (czasem pisana w formie: oksford) tym bardziej, że często spotkamy się z jej nieco inną wersją zwaną: royal oxford – co brzmi iście po królewsku. Z kolei popelina może mieć pejoratywne konotacje ze względu na slangowe znaczenie tego słowa: coś mało wartościowego, tandeta, badziewie, obciach, kaszana, kompromitacja itp. Ale koszule z popeliny nie tylko nie są żadnym badziewiem, ale – wręcz przeciwnie – to koszule o najbardziej szlachetnym wyglądzie.

Po tym wstępie czas przejść do rzeczy, czyli scharakteryzować poszczególne rodzaje bawełny koszulowej.

POPELINA

Popelina to tkanina o splocie płóciennym czyli najprostszym z możliwych: nitki wątku i osnowy przeplatają się 1:1. Do tkania popeliny używa się cienkiej przędzy a splot jest dość ścisły. To powoduje, że tkanina ma płaską fakturę i jest bardzo gładka. Ta gładkość jest najbardziej charakterystyczną cechą popeliny i jej największą zaletą. Popelinowe koszule wyglądają pięknie i idealnie się nadają na formalne okazje. Z drugiej strony gładka powierzchnia jest idealnym podłożem do druku, dlatego nieformalne koszule z tkanin drukowanych to prawie zawsze koszule popelinowe.

Popelina ma niestety pewną irytującą wadę: dużą podatność na zagniecenia. Obecnie stosuje się różne sposoby obróbki tkanin, które mają dać w efekcie mniejszą gniotliwość. I rzeczywiście dają, ale są osiągnięte drogą daleko idącej ingerencji różnych odczynników chemicznych, dlatego są dość kontrowersyjne. U niektórych osób wywołują ponadto reakcję alergiczną skóry.

Koszula marki Charles Tyrwhitt uszyta z popeliny drukowanej.

Koszula marki Emanuel Berg uszyta z popeliny w biało-różowe paski.

TWILL

Twill to tkanina o splocie skośnym – nie jest tak gładka jak popelina, obserwowana z bliskiej odległości lub przez szkło powiększające ujawnia delikatne zgrubienia w postaci prążków biegnących na ukos. W chwycie jest przyjemnie miękka, a jej faktura jest nieco bardziej przestrzenna od płaskiej popeliny. Do szycia eleganckich koszul – w tym wieczorowych i formalnych – jest używana równie często jak popelina a ma tę nad nią przewagę, że jej podatność na zagniecenia jest nieco mniejsza.

Koszula marki Emanuel Berg uszyta z bawełny twill.

Ledwo dostrzegalne, ale wyraźne prążki splotu skośnego bawełny twill.

OXFORD/ROYAL OXFORD

Każdy miłośnik klasycznej elegancji zna skrót OCBD i potrafi go rozszyfrować jako: oxford cotton button down. Koszula z bawełny oxford z kołnierzykiem przypinanym na guziczki, wywodząca się ze sportu (gry w polo) a spopularyzowana przez markę Brooks Brothers, stała się jednym z najważniejszych wyróżników stylu preppy i dziś jest bardzo popularna.

Oxford to tkanina o splocie koszykowym, który jest bardzo podobny do splotu płóciennego z tą różnicą, że przeplatają się ze sobą nie jedna, a kilka nitek wątku i osnowy. Tkanina ma bardzo przestrzenną fakturę, bywa dość gruba (w porównaniu z popeliną) i ma ziarnistą strukturę. Ta struktura może być różna gdyż mogą być różne kombinacje splotu (2:2, 2:3, 3:3 itd.). W każdym razie tkanina oxford jest łatwo rozpoznawalna i trudna do pomylenia z innymi typami. Ze względu na swoją przestrzenną fakturę jest uważana za tkaninę na koszule nieformalne, czyli koszula z bawełny oxford nie nadaje się do stylizacji wieczorowych i formalnych. Nawet wtedy, gdy ma zwykły wykładany kołnierzyk, a nie taki przypinany na guziczki.

Bawełna oxford ma swoją bardziej szlachetną odmianę zwaną royal oxford. Jest ona tkana z cieńszej przędzy niż zwykły oxford, jest cieńsza i lekko połyskliwa. Jednak granica pomiędzy tkaninami oxford i royal oxford jest niejednoznaczna a sprawę komplikuje fakt, że można też spotkać tkaniny oznaczone jako: imperial oxford, pinpoint oxford, chambray oxford, melange oxford.

Koszula marki Charles Tyrwhitt uszyta z bawełny oxford.

Charakterystyczna faktura bawełny oxford.

PIKA

Pika jest tkaniną rzadko spotykaną i bardzo specyficzną ze względu na niecodzienną fakturę. Jako tkanina koszulowa ma zastosowanie właściwie wyłącznie do szycia koszul frakowych. Zresztą nie tylko koszul: są z niej szyte także kamizelki i muszki do stroju white tie. Technika tkania piki jest dość skomplikowana i muszę przyznać, że sam nie do końca ją rozumiem. Musi nam zatem wystarczyć sam specyficzny wygląd piki.

Pika ma bardzo charakterystyczną teksturę.

Pika została wymyślona stosunkowo niedawno, bo na początku XX wieku, a za jej twórcę uchodzi Rene Lacoste – tenisista, który do historii przeszedł jako twórca koszulki polo i założyciel marki Lacoste (co było następstwem niezwykłej popularności jaką zdobyły jego koszulki). Pierwsze koszulki polo były szyte właśnie z piki.

Ponieważ z piki szyje się koszule i kamizelki frakowe, zatem – niejako z rozpędu – uważa się pikę za tkaninę właściwą na koszule smokingowe. Otóż nie! koszule smokingowe powinny być uszyte z gładniej popeliny, ale jednak pika może tu znaleźć miejsce dla siebie. Mianowicie tradycyjne koszule smokingowe powinny mieć zdobienia na torsie. Tymi zdobieniami są najczęściej plisy, ale mogą nimi być także… wstawki z piki.

White tie: koszula, muszka i kamizelka z piki. Źródło: Gentleman’s Gazette.

Koszula smokingowa Emenuel Berg z wstawką z piki na torsie.